Nieuwe organisatievorm voor sterke ambulancezorg

16 maart 2018

De Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid wil dit jaar met het Albert Schweitzer ziekenhuis en het Erasmus MC een zogeheten coöperatie gaan vormen. Door die nieuwe samenwerkingsvorm blijven de huidige kwaliteit en continuïteit van de ambulancezorg in de regio het best gegarandeerd, betoogt directeur Hans Janssen. Het voorstel daartoe ligt op dit moment bij 17 gemeenteraden in Zuid-Holland Zuid, die hun zienswijzen kunnen geven. Janssen: “Ik vertrouw erop dat zij de noodzaak zullen inzien.”

De ambulancezorg in de regio is al bijna een kwarteeuw in prima handen bij de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid. De kwaliteit ligt hoog, de organisatie is gezond. Toch is er reden tot zorg, schetst Janssen. “Als wij niet snel en slim actie ondernemen, houden we binnen enkele jaren misschien op te bestaan in onze huidige vorm, als gevolg van de nieuwe Wet op de Ambulancezorg. Daarnaast gaan de ontwikkelingen in de acute zorg zó snel en worden er zó hoge eisen aan ons gesteld, dat wij als Ambulancedienst en de ziekenhuizen elkaar moeten opzoeken om onze slagkracht te behouden en duurzaam kwaliteit te blijven leveren.”

Nieuwe wet
Op 1 januari 2021 wordt de nieuwe Wet op de Ambulancezorg van kracht. Janssen: “De minister verdeelt in alle regio’s van het land opnieuw de vergunningen om ambulancezorg te mogen bieden. De kans is groot dat partijen uit heel Europa daarop kunnen inschrijven. Natuurlijk willen wij het in onze regio zelf blijven doen. We gaan dus de strijd aan met commerciële bedrijven uit pakweg Denemarken of Roemenië, die ons werk en/of onze dienst graag zouden willen overnemen. Elders in Europa en zelfs in Nederland is die ontwikkeling al gaande.”

Samenleving
Dat heeft alles behalve de voorkeur van Janssen. “Acute zorg mag nooit een commerciële activiteit zijn, wat mij betreft. Het beschikbare geld is van de premie- en belastingbetalers en moet naar de samenleving terugvloeien, in de vorm van hoogwaardige zorg – niet naar aandeelhouders met winstbejag, die er alles aan doen om de kwaliteitseisen zo minimaal mogelijk te interpreteren. De bezuinigingsdrift die dan ontstaat, is nadelig voor de kwaliteit van zorg, voor de aandacht die patiënten krijgen, voor motivatie, scholing, inkoopbeleid; kortom, op elk denkbaar gebied. Wij kennen onze regio door en door, hebben gevoel bij onze inwoners. Ons personeelsverloop is niet voor niets zo laag.”

Zorginstelling
De Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid laat zich dan ook niet zomaar overlopen. Maar er is een hindernis. Janssen: “Eén van de absolute voorwaarden waaraan je als organisatie moet voldoen om kans te maken op de nieuwe vergunning, is dat je volgens de wet een ‘Zorginstelling’ moet zijn met een onafhankelijk toezichthoudend orgaan. Vergelijk het maar met een ziekenhuis, dat een Raad van Toezicht heeft. Wij zijn op dit moment strikt genomen geen Zorginstelling, want onze organisatiestructuur is een zogeheten ‘Gemeenschappelijke Regeling’ van zeventien gemeenten in de regio. Degenen die ons besturen en die toezicht houden, zijn dezelfden. Als dat zo blijft, kunnen we niet eens meedingen naar de nieuwe vergunning.”

Coöperatie
De Ambulancedienst streeft dus noodgedwongen naar een andere organisatiestructuur en de oprichting van een nieuwe rechtspersoon. Dit zou een stichting, een BV of een coöperatie kunnen zijn. Janssen: “Die laatste variant heeft sterk onze voorkeur. Een coöperatie is een verbond van verschillende organisaties, die ieder zichzelf besturen, zelfstandig blijven en hun eigen bezittingen behouden. Daarboven staat dan het toezichthoudende orgaan. In een coöperatie blijven we het dichtst bij wie we nu zijn, maar we krijgen wel de status van Zorginstelling.”

Partners
Een coöperatie is, zoals het woord al zegt, een samenwerking van diverse partijen. Wie zouden de anderen dan moeten zijn? Daar heeft de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid het afgelopen jaar uitgebreid over nagedacht, onderzoek laten doen en met potentiële partners gepraat. “We willen graag in een coöperatie met het Erasmus MC en het Albert Schweitzer ziekenhuis”, vertelt Janssen. “Dat zou ons een enorme kwaliteitsimpuls geven. Het zijn twee partners met een sterke positie in de acute zorg. We kunnen samenwerken aan zorginnovatie, naadloos onze diensten op elkaar laten aansluiten en optimaal voldoen aan de hedendaagse eisen die aan ons worden gesteld. De veranderingen in de samenleving gaan nu heel snel. Kijk bijvoorbeeld eens naar de extreme drukte de laatste jaren op de Spoedeisende Hulp van ziekenhuizen, doordat ouderen veel langer thuis blijven wonen. Dat is een gedeeld probleem, wij voelen die drukte allemaal. We zouden het samen met de partners kunnen aanpakken, om patiënten en de burgers optimaal te bedienen.”

Pluspunten
Bij de Europese aanbesteding zullen kandidaten hoofdzakelijk worden beoordeeld op twee criteria, legt Janssen uit. “Kwaliteit en prijs. Prijs is een lastig instrument, want de zorgverzekeraars bepalen onze prijs in hoge mate. Kwaliteit hebben we daarentegen zelf in de hand. Als wij straks kunnen laten zien dat we een duurzame, zorginhoudelijke samenwerkingsrelatie hebben met een vooraanstaand traumacentrum en een topklinisch regioziekenhuis, is dat een unieke meerwaarde. Daarnaast hebben we als pluspunten onze gezonde organisatie, onze slagvaardigheid en wendbaarheid als kleine, efficiënte speler en tegelijk onze ervaring met jaarlijks bijna 50.000 ritten in dit gebied.” De beoogde partners Erasmus MC en Albert Schweitzer staan positief tegenover dit plan, meldt Janssen.

Haast
“Gelukkig, want we hebben haast. 2021 lijkt nog ver weg, maar dat is het jaar waarin de vergunning al daadwerkelijk van kracht wordt. Het aanbestedingstraject begint veel eerder: eind 2018. In 2019 vindt de gunning plaats, in 2020 mag de nieuwe partij zich gaan voorbereiden op het uitvoeren van het contract. Het komende jaar is dus het jaar van de waarheid. Ik hoop dat we niet alleen bij de nieuwe partners in de beoogde coöperatie, maar ook bij de gemeenten in Zuid-Holland Zuid op veel begrip en steun mogen rekenen voor ons betoog dat actie nodig is. Het zou enorm zonde zijn als alles wat er opgebouwd is voor de burgers in deze regio op losse schroeven komt te staan.”