Grote ongevallen op en langs het spoor beoefend
Grote ongevallen op en langs het spoor met veel gewonden, komt vaak voor de laatste tijd: ook onze regio kan…
Lees verder
GHOR en partners dragen bij aan een klein beetje geluk – deel 1
Het afgelopen jaar droeg de GHOR met partnerorganisaties bij aan zorg voor vluchtelingen uit Oekraïne. In twee delen belichten Tamara Schiedon van de GHOR, Marianne de Rooze en Wim Gijzen van de crisisprojectgroep GGDGHOR, jeugdverpleegkundige Cora Booij en projectleider Publieke Gezondheidszorg Nieuwkomers Aniek Ennen, uiteenlopende aspecten die hierbij komen kijken.
Van jeugdgezondheidszorg en samenwerking tussen huisartsen tot mentale zorg. In in dit deel komen Marianne de Rooze, Wim Gijzen en Cora Booij aan het woord, in deel 2 Aniek Ennen en Tamara Schiedon.
Marianne de Rooze en Wim Gijzen over psychosociale zorg
‘Mooi om iets te kunnen betekenen en bij te dragen aan een klein beetje geluk’
‘Managers van de opvanglocaties voor de ruim tweeënhalfduizend Oekraïners in Zuid-Holland Zuid lieten ons weten dat er veel behoefte was aan een luisterend oor en mogelijkheden voor een goed gesprek. In onze regio wisten we al in een vroeg stadium onze verantwoordelijkheid voor psychosociale hulpverlening volgens de Wet Publieke Gezondheid vorm te geven en tegemoet te komen aan die vraag’, vertelt Wim Gijzen, adviseur crisisorganisatie GGDGHOR. Met Marianne de Rooze licht hij toe hoe zij daar met partnerorganisaties en een team van Oekraïense psychologen invulling aan geven.
‘Gebeurtenissen kunnen zich, al dan niet getriggerd door oorlog, opstapelen en uiteindelijk leiden tot psychische problemen’, licht Marianne de Rooze toe. Zij verzorgt voor de crisisprojectgroep onder meer de coördinatie van de psychosociale hulpverlening aan Oekraïense cliënten en de intake. Ook staat ze met haar achtergrond als GGZ-verpleegkundige ook zelf cliënten bij.’
Passende ondersteuning
‘Dat kan zorgen voor een continu gevoel van angst dat je beperkt in je functioneren’, vervolgt ze. ‘Het kan zich ook uiten in bijvoorbeeld slecht slapen, paniekaanvallen, herbeleving, psychotische belevingen, suïcidale gedachten en verslaving aan alcohol en drugs. Wij proberen er vooral aan bij te dragen dat mensen uit Oekraïne hun verhaal kwijt kunnen, minder slapeloze nachten hebben, zich op de opvanglocaties sociaal opstellen en waar dat nodig is passende ondersteuning krijgen. Soms zijn enkele gesprekken of medicatie voldoende. Of een dagelijkse structuur. Gelukkig werkt 80% van de mensen en gaan de kinderen naar school. Maar het valt niet mee om noodgedwongen in een ander land met een andere taal te leven, je slaapplaats te delen en je huis en privacy te missen. In zulke omstandigheden is het niet vreemd dat ook de kans op conflicten toeneemt.’
Handen en voeten
Om in zulke situaties op mentaal vlak enig licht te brengen, stelden Marianne en Wim een team van Nederlandse coaches en Oekraïense psychologen samen. Marianne: ‘Communicatie verloopt tijdens de intake wel eens met handen en voeten. Het is fijn dat mensen vervolgens bij een van de vier psychologen hun eigen taal kunnen spreken.’ Naast de psychologen en de coaches dragen partners als de sociale wijkteams, jeugdteams, Vluchtelingenwerk, Veilig Thuis en de huisartsen bij aan ondersteuning. De huisartsen kunnen ook doorverwijzen naar GGZ-instellingen. Door het succes van deze aanpak op psychosociaal gebied wordt deze in de regio verbreed en ook toegepast bij crisisnoodopvang. Kwetsbaar punt zijn wel de huidige wachtlijsten bij doorverwijzing naar reguliere GGZ. Dat leidt helaas weleens tot schrijnende situaties, constateren Marianne en Wim: ‘Bijvoorbeeld voor mensen die geholpen willen worden met een traumabehandeling of een verslaving, maar daar maanden op moeten wachten.’
Een klein beetje geluk
Ondanks de moeilijke omstandigheden zijn er ook veel mooie momenten. Momenten die zorgen voor voldoening. ‘De betrokken hulpverleners doen dit werk echt met hun hart en met liefde’, laten Marianne en Wim daarover weten. ‘Het vraagt tijd, energie en creativiteit om mensen te bereiken, maar het leidt ook tot intensieve contacten. Soms zijn mensen alleen al heel dankbaar voor het feit dat er naar ze geluisterd wordt. Het is heel mooi om daarin iets te kunnen betekenen en bij te dragen aan een klein beetje geluk.’
Jeugdverpleegkundige Cora Booij
‘Kinderen uit Oekraïne hebben net als elk kind in Nederland recht op jeugdgezondheidszorg’
‘Vrijwel gelijk met het eerste nieuws over de uitgebroken oorlog werden hier al mensen uit Oekraïne opgevangen. In Hardinxveld-Giessendam kregen we ook al heel snel telefoontjes over kinderen die zich niet lekker voelden en de vraag of we iets konden betekenen.’ Jeugdverpleegkundige en coördinator Nieuwkomers bij Jong JGZ Cora Booij vertelt hoe dat verder verliep.
‘Ieder kind dat in Nederland verblijft heeft recht op jeugdgezondheidszorg’, vat Cora Booij de uitganspunten bondig samen. ‘Daarom deden we al snel hetzelfde als wat we normaal doen: een verpleegkundige intake en een vaccinatieplan opstellen.’ Wel moest vanwege de huidige beperkte beschikbaarheid van artsen een keuze worden gemaakt. Dat heeft tot gevolg dat bij kinderen van vier jaar en ouder het gebruikelijke medische onderzoek niet automatisch maar alleen op indicatie wordt gedaan. Cora: ‘We bekijken momenteel of we het organisatorisch zo kunnen regelen dat we ook hiermee aansluiten bij wat we regulier voor alle kinderen in Nederland doen.’
Preventie, eten, drinken, slapen, groeien en vaccinaties
‘Verschillende aandachtspunten werden al snel op landelijk niveau georganiseerd. Zoals een intakeformulier en een voorlichtingsfilmpje, allebei in het Oekraïens. We laten onder meer weten dat wij er voor preventie zijn en ons richten op zaken als eten, drinken, slapen, groeien, ontwikkelen en vaccinaties. De huisarts is er voor ziekte. Je merkt dat Oekraïners wat terughoudender zijn bij vaccinaties. Daarnaast zijn in Oekraïne bijvoorbeeld bepaalde medische onderzoeken gebruikelijker dan hier, zoals een hersenscan. Mensen zijn daarom wel eens teleurgesteld als dat hier niet gebeurt.’
Andere cultuur
‘Bij de baby’s en peuters van de ongeveer negenhonderd Oekraïense kinderen in de regio merken we dat er wat meer problemen met slapen zijn. Bij de kinderen boven de vier zien we meer psychosociale problemen. Die kunnen een gevolg zijn van trauma door de oorlog en de vlucht uit hun vertrouwde omgeving. Maar bijvoorbeeld ook doordat mensen nu al twee jaar lang in een hele andere cultuur leven. Dan kunnen een gevoel van uitzichtloosheid en gebrek aan perspectief door gaan werken. Bij ouders, maar ook bij kinderen.’
Dankbaarheid
Net als Nederlanders zijn sommige Oekraïners wat afwachtend en uit niet iedereen zich even gemakkelijk. ‘Maar we ervaren ook dankbaarheid’, besluit Cora. ‘Bijvoorbeeld van een moeder waarbij het ziekenhuis in Oekraïne werd gebombardeerd toen zij daar aan het bevallen was … Mede dankzij korte lijnen met de manager van de opvanglocaties en de tolk weten de meeste Oekraïners ons gelukkig te vinden. Waarna wij de kinderen in goede samenwerking met de scholen, huisartsen en psychosociale ondersteuning verder proberen te helpen. Om de zorg goed te kunnen organiseren is het overleg met de crisisprojectgroep GGDGHOR ZHZ en de Veiligheidsregio erg nuttig. Daarnaast hebben we iedere twee weken een meer inhoudelijk afstemmingsoverleg met GGD ZHZ.’
Gerelateerde artikelen
Drechtzorg bereidt deelnemersraad voor op hoogwater
Op woensdag 6 maart vond in Ameide een crisisbijeenkomst plaats voor de deelnemersraad van Drechtzorg, gericht op het thema ‘hoogwater’.…
Lees verder
GHOR Zuid-Holland Zuid
Prof. Kohnstammlaan 10
3312 KL Dordrecht