BLOG: Beslissingen nemen met gebruik van metaforen en storytelling

17 juni 2020

In de vorige blog schreef ik over het nemen van beslissingen. We doen dat vaak niet op een hele rationele manier, maar we doen dat op basis van wie we zijn en wat onze ervaringen zijn. Ik schreef dat psycholoog Gary Klein vier mechanismes ontdekte waarmee we vaak beslissingen nemen.

Ik ga in dit blog in op de laatste twee:

1. Intuïtie
2. Mentale Simulatie (het verloop van toekomstige gebeurtenissen voor je zien)
3. Het gebruik van metaforen of analogen
4. Het gebruik van ‘storytelling’

Metaforen of analogen

In 1904 viel Japan de Russische vloot aan bij Port Arthur. Door deze slag won Japan de oorlog met Rusland. Japan vroeg zich af of Amerika ooit van dit verhaal had gehoord. In ieder geval was men voor Pearl Harbor er zich niet voldoende van bewust. Al liep Pearl Harbor voor Japen iets minder goed af.
Wat is het?

• Een analoog is een gebeurtenis in het zelfde domein,
• Een metafoor is een gebeurtenis in een ander domein.

De les hiervan? Ken allereerst de geschiedenis van je eigen domein. Incidenten die er zijn geweest, manier waarmee ze zijn opgelost. Maar de les is ook om ook eens breder te kijken, hoe gaan andere branches met problemen om? Zo ontstaan er veel nieuwe verbanden. Bijvoorbeeld, wat weten we over teameffectiviteit en wat betekent dit voor een crisisteam?

Storytelling

We onthouden lang niet alles wat er gezegd wordt. Maar goede verhalen wel. Goede verhalen bevatten drama, empathie en wijsheid volgens Gary Klein. Dit hoeft niet groots te zijn. Het kan simpelweg het praatje tijdens de lunch zijn over een situatie die je hebt meegemaakt. Of juist het de-briefen na een inzet. Door naar verhalen van de anderen te luisteren vergroot je weer je eigen ervaring. Dit betekent niet dat ieder verhaal nu zo relevant is.

Een goed verhaal is:

• Plausibel; we kunnen de verhaalelementen geloven,
• Consistent; het is een logisch verhaal,
• Overzichtelijk; het geeft de grote lessen weer, zonder te veel de diepte in te gaan,
• Uniciteit; wij houden van verhalen die uniek zijn.

In een onderzoek naar de beste probleemoplossers bij een software bedrijf, kwam Gary Klein erachter dat deze ‘troubleshooters’ eenzelfde werkwijze hadden. Ze bedachten telkens een ‘verhaal’ waardoor het probleem ontstond. Als dat verhaal niet tot de juiste oplossing leidde, kwamen ze tot een nieuw verhaal, net zolang tot het probleem was opgelost. Dit is iets anders dat voor en nadelen afwegen, even het één proberen en dan weer het ander. Dit is het bouwen op een logisch verhaal, hierdoor werd er vooral gekeken naar de logica van het probleem. Hoe betere verhalen je kan bedenken, hoe minder je afhankelijk bent van de standaard handleidingen en hoe eerder je bij de oplossing bent.

De les? Het niet onderschatten van verhalen, van het de-briefen, evalueren of van het gezellig samenzitten met een drankje na de oefening. Het verhaal kan ook het lezen van een incident zijn, hoe is het ongeluk ontstaan of waar is de brand ontstaan en gaat het naartoe? Op deze manier kunnen we betere maatregelen bedenken en bouwen we ervaringen op.

Disclaimer

Dit blog is geschreven door Jos Bal (destijds Beleidsadviseur GHOR), omdat ik om ik het leuk vind om af en toe informatie te delen over risico-, crisismanagement en de GHOR. Bovendien vind ik dat we vanuit de Veiligheidsregio, als deskundige op het gebied van crisisbeheersing, onze kennis en ervaring zoveel mogelijk moeten delen. Overigens reflecteert deze blog mijn eigen visie en niet die van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid of de GHOR.