Toekomstbestendige huisartsenzorg voor Oekraïense vluchtelingen

19 januari 2023

Toen in februari 2022 door de oorlog in Oekraïne de vluchtelingenstroom naar ons land op gang kwam, twijfelden veel Nederlanders geen moment. Deze mensen moesten geholpen worden. En dat gold ook voor de (huisartsen)zorg. Het was crisis en daar vanuit werd die taak door de huisartsen opgepakt, ook in de regio Zuid-Holland Zuid. Deze crisiszorg voor vluchtelingen wordt inmiddels bijna een jaar geleverd. Van een acute crisis is geen sprake meer, maar ook is er geen zicht op een einde aan de situatie. Tijd om de koppen bij elkaar te steken en op zoek te gaan naar toekomstbestendige huisartsenzorg.

Op initiatief van de GHOR ZHZ kwamen half december onder leiding van projectleider Jolanda Corré een aantal vertegenwoordigers van de huisartsen en zorggroepen in Zuid-Holland Zuid samen voor een eerste overleg.

Hoe is de situatie nu?

Overal in onze regio blijkt de huisartsenzorg voor vluchtelingen lokaal maatwerk te zijn. Er worden zelfstandige praktijken ingeschakeld of huisartsgroepen die op dit punt samenwerken. Ook worden er gepensioneerde huisartsen ingehuurd. Alles tijdelijk en veel dat in 2023 afloopt.

Het beeld dat geschetst wordt door de deelnemers aan het overleg is wisselend. In Dordrecht, met onder andere de grote locatie Crownpoint (750 vluchtelingen) en de boot, is het vooral op Crownpoint een uitdaging. Er zijn niet veel noemenswaardige incidenten, maar het spreekuur is er bizar druk. In Gorinchem is een gepensioneerde huisarts ingeschakeld. Dit levert een bijkomend probleem op, omdat gepensioneerden geen AGB-code hebben. Hierdoor kunnen zij bijvoorbeeld geen labuitslagen inzien. Hoeksche Waard heeft twee locaties. In Piershil neemt een kleine praktijk van één huisarts de zorg al vanaf het begin op zich. Dat is in Strijen anders, waar gepensioneerden zijn ingeschakeld en er een beroep wordt gedaan op de lokale praktijken voor incidentele zorg.

Tenslotte vertelt medisch adviseur Ton den Hartog, huisarts in Alblasserdam, over zijn ervaringen en de manier waarop hij met zijn collega’s de crisiszorg voor de opvanglocaties in Alblasserdam heeft opgepakt. “Alle huisartsen waren het erover eens dat we voor deze mensen crisiszorg wilden leveren. En zo hebben we het aangepakt. Het probleem is dat we allemaal gesloten praktijken hebben, geen nieuwe patiënten (kunnen) opnemen, en dit er dus op een andere manier bij gedaan hebben. De Oekraïners zijn toegevoegd. Dat dit werkt komt door de intrinsieke motivatie van alle collega’s. Overigens is de druk op de praktijk van deze groep patiënten minimaal. Er is wel een taalbarrière, maar geen extra belasting.”

Welke mogelijkheden zien we?

App voor triage

Het bleek dat communiceren met Oekraïners lastig is. Het is voor ons een onbekende taal en niet veel Oekraïners spreken Engels. Google Translate kan heel goed gebruikt worden voor de dagelijkse gesprekken, maar voor een medisch – intake – consult biedt dit geen soelaas. Op een van de noodopvanglocaties (Piershil) is daarom een pilot gestart met de app Medicoo, de online huisarts. Het is een bestaande app die al in verschillende talen beschikbaar was en waarvan nu ook een Oekraïense versie ontwikkeld is. Door de app wordt digitaal triage in het Oekraïens gedaan. Er zit een huisarts achter, maar het is geen fysiek consult. Als blijkt dat een consult nodig is, wordt de gebruiker doorgestuurd naar een praktijk die aan de app gekoppeld is. Men moet zelf bellen voor een afspraak. Uit de pilot is gebleken dat de app ongeveer 50% van de zorgvraag afvangt. Dit biedt perspectief voor alle locaties. Hierbij moet wel met een aantal zaken rekening gehouden worden: de gebruikers van de app moeten aan de achterkant gekoppeld worden aan een praktijk, inclusief het medisch dossier. Een dergelijke app kan een zeer goed hulpmiddel zijn. Bij de inzet moet erop gelet worden dat de last erachter subregionaal verdeeld wordt.

Voortgang

In het eerste kwartaal van 2023 zal meer duidelijkheid komen op welke manier we straks de toekomstbestendige huisartsenzorg gaan inrichten. Het is fijn dat we met het projectteam al wel op één lijn zitten. In gezamenlijkheid willen we ervoor gaan dit goed te regelen, niet voor alleen de Oekraïense vluchtelingen, maar voor een ieder die een huisarts nodig heeft.